Pleidooi voor extra jaar VMBO

Vmbo-leerlingen moeten een jaar langer de tijd krijgen om hun diploma te halen. Vwo'ers zitten immers zes jaar op school, havisten vijf en vmbo'ers maar vier. Raar, dat de meest kwetsbare kinderen op hun zestiende al de wereld in gestuurd worden.

Aldus de bestuurders van de VO-raad, de koepel van middelbare scholen, en vmbo-docenten die zich verenigd hebben in de Stichting Platforms Vmbo (SPV). De twee organisaties pleiten in een brief aan de Tweede Kamer voor een vijfjarig vmbo om dezelfde kansen te bieden als aan havisten en vwo'ers .

"De leerlingen met de meeste kansen, de vwo'ers, zitten het langst in het voortgezet onderwijs", zegt voorzitter Paul Rosenmöller van de VO-raad. "Vmbo'ers zijn zestien, soms vijftien, als ze naar dat grote roc moeten." Te jong, vindt hij. Een jaartje extra zou kinderen bovendien de kans geven om vakken waar ze erg goed in zijn op havo-niveau te volgen.

"Hoe slimmer je bent, hoe later je mag kiezen voor een vervolgopleiding", zegt ook Jan van Nierop, voorzitter van de SPV. "Onze leerlingen moeten op veertien-, vijftienjarige leeftijd al besluiten of ze kraamverzorgster willen worden, of automonteur. Maak je het vmbo vijf jaar, dan kunnen ze daar iets langer over nadenken.

Van Nierop was tot voor kort bestuursvoorzitter van een vmbo-school in Sittard en stimuleert nu in het zuiden van Limburg samenwerking tussen vmbo en mbo-scholen. "De ervaring leert dat leerlingen die meer tijd krijgen, op een hoger niveau het mbo in kunnen stromen."

Dat is belangrijk, omdat werkgevers steeds meer behoefte hebben aan hoger opgeleide vakkrachten. "Mbo-2 opleidingen zijn prima opleidingen, maar ze geven echt minder kansen op de arbeidsmarkt dan een vakopleiding op niveau 3", zegt Van Nierop. "Dat horen we steeds vaker vanuit het bedrijfsleven."

Een jaartje extra zou scholen bovendien meer tijd geven om de aansluiting met het mbo beter op orde te krijgen. Zo'n 2 procent van de vmbo-leerlingen verdwijnt na hun eindexamen van de radar. Dat zijn enkele duizenden leerlingen die niet aan een vervolgopleiding beginnen. Nog eens 6 procent stopt in het eerste jaar van de opleiding.

In sommige regio's werken vmbo en mbo daarom al intensief samen. Een beperkt aantal scholen experimenteert met programma's waarin vmbo en mbo-2-opleidingen naadloos in elkaar overlopen. Dergelijke programma's zien Rosenmöller en Van Nierop graag overal in het land ontstaan, en een extra jaartje geeft daar net wat meer ruimte voor.

Het mbo ziet wel wat in het plan van de middelbare scholen. Ook de MBO-raad vindt het raar dat de meest kwetsbare jongeren maar vier jaar de tijd krijgen om zich voor te bereiden op een vervolgopleiding.

Dat is historisch zo gegroeid. Het beroepsonderwijs, denk: de huishoudschool, duurde ooit drie jaar, de oude mavo drie of vier jaar. Met de invoering van het vmbo eind jaren negentig werd besloten dat leerlingen in vier jaar tijd een goede voorbereiding zouden kunnen krijgen op het mbo.

Nieuwe profielen
Een woordvoerder van de MBOraad laat weten het idee voor een verlenging te omarmen. De raad gaat graag in gesprek om dat verder uit te werken.

Het vmbo zit op dit moment al midden in een flinke reorganisatie. Met name voor de twee meest praktische leerwegen, de basisberoepsgerichte en de kaderberoepsgerichte leerweg, verandert er veel.

Vanaf 1 augustus gaat het merendeel van de scholen van 35 verschillende richtingen waaruit leerlingen moeten kiezen naar tien profielen. 'Mobiliteit en transport' bijvoorbeeld, of 'Maritiem en Techniek'. Op 1 augustus 2017 moet die operatie op alle vmbo-scholen zijn afgerond.

Volgens Van Nierop past de oproep om het vmbo te verlengen prima in die plannen. "De nieuwe profielen zijn ontworpen met het oog op een betere aansluiting op het mbo. Echt hoor, dit plan sluit daar perfect op aan."

Minister reageert terughoudend
Vmbo-leerlingen krijgen vooralsnog niet een jaar langer de tijd om hun diploma te halen. Minister Jet Bussemaker (Onderwijs) reageert terughoudend op het plan van de VO-raad, de koepelorganisatie voor het voortgezet onderwijs, en de Stichting Platforms Vmbo. De bewindsvrouw pleitte woensdag voor 'meer maatwerk en niet alleen voor iedereen een jaar erbij.' Ze zet in op een betere samenwerking met de mbo-scholen, met het eerste jaar daar een bredere oriëntatie.

Bussemaker erkent dat sommige vmbo-leerlingen wel op heel jonge leeftijd naar een mbo moeten, die vaak ook nog verder weg is. Aan de andere kant zijn er leerlingen die al hun hele leven de bouw in willen. "Die moeten zo snel mogelijk die kans krijgen."

Bron: ANP, Trouw